Eieren zoeken

Ook wel eens gezocht naar de toastjes in de supermarkt, de eieren of de pijnboompitten?

Je kunt je laten verleiden door aanbiedingen in de winkel als je niet precies weet wat je nodig hebt. Maar zoek je specifieke producten, dan ben je overgeleverd aan de logische indeling van de supermarkt. Neem nou de eieren. Als je de winkel vaak bezoekt, dan weet je waar ze staan en loop je er zo naartoe. Maar zijn ze verplaatst of ben je nieuw in de supermarkt? Dan zijn ze moeilijk te vinden en blijken ze bij navraag op een niet zo voor de hand liggende plaats te staan. Want de eieren staan meestal niet bij de kip-, zuivel- of bakproducten, om maar wat plekken te noemen die ikzelf heel logisch vind.

Ik moest hier laatst aan denken toen cabaretier Tim Fransen op de radio een stukje voorlas uit zijn nieuwe boek. Hij maakte zich druk over het verplaatsen van zijn geliefde Pink Lady-appels, die hij niet meer kon vinden op hun vertrouwde plek in het schap bij de andere appelen. Ook de biologische bananen waren verdwenen. Ze bleken verhuisd te zijn naar de afdeling Biologische producten. Tot dusver had hij gedacht dat de indeling van de supermarkt gebonden was aan een natuurlijke categorisering waar niet aan te tornen viel: fruit bij fruit, groente bij de groente etc. Een ordening die in beton is gegoten en die er altijd al is geweest. En definitie van fruit leek hem ook nogal logisch. Nu besefte hij dat er eigenlijk oneindig veel manieren zijn om producten te categoriseren, namelijk op alfabet, op kleur, in staat van rijpheid of op het geluid dat de producten maken als je ze op de grond gooit of op het gevoel dat je eraan over houdt als je ze ophebt… De supermarkt zou in feite van alles kunnen verzinnen om de producten te categoriseren en op een logische manier te ordenen.

In mijn werk als informatie adviseur staat ordenen en vindbaar maken ook centraal. Ik moet me verplaatsen in een (toekomstig) persoon die informatie zoekt. In feite moet ik al weten waarnaar die persoon zoekt en hóe die zoekt. Met een bepaalde categorisering en zoektermen moet de informatie vindbaar gemaakt worden. In tegenstelling tot fysieke winkels zijn er in de digitale wereld vele malen meer mogelijkheden om iets vindbaar te maken: met metadata, filters, thesauruslijsten en fulltext zoeken kunnen we mensen helpen aan specifieke producten of diensten. Digitaal kun je producten op meerdere plaatsen zetten zodat je het vanuit meerdere invalshoeken kunt benaderen en vinden.

Dat is lastig met fysieke koopwaar, alhoewel ook supermarkten producten op meerdere plekken neerzetten: de speciale Italiaanse toastjes zie je op wel drie verschillende plaatsen: bij de verse smeersels, bij een speciale borrelstand én bij de toastjes.

Een zekere ordening en categorisering zijn noodzakelijk in een winkel. Zo kunnen we vlotjes langs de schappen manoeuvreren en gangpad na gangpad onze wagentjes volgooien. Maar eigenlijk houden we niet van zoeken, we willen zo snel mogelijk vínden. Hier speelt de supermarkt handig op in met kant-en-klaarmaaltijden en groentepakketten met 1 appel, 1 prei, 1 winterpeen en 1 takje selderij. 

Ook de kookliefhebbers hoeven niet te zoeken: de supermarkt zet rookworsten, puree en boerenkool alvast bij elkaar, zodat je niet langs verschillende schappen hoeft (en er dan pas achter komt dat het product al is uitverkocht). Ook in de digitale wereld krijg je suggesties en weet de zoekmachine vaak al heel goed waarnaar je op zoek bent.

Maar of we nou digitaal zoeken of in een winkel, alles moet op de een of andere manier vindbaar gemáákt worden. Iemand moet nadenken over de presentatie en ordening in de winkel en iemand moet nadenken over de klant en hoe die zoekt in een systeem of op internet. Een klant moet kunnen vinden, zonder al te veel gezoek. Voor mij is dat een uitdagende puzzel!

Heleen